Op donderdag 15 juni 2017 was Cmotions aanwezig op Het Grootste Kennisfestival van Nederland. We blikken terug op de sessie met Paul Bessems, Blockchain consultant, auteur van Blockchain Organiseren en CEO van Weconet. Tussen al het disruptieve geweld een ontnuchterend verhaal: want net als het internet is blockchain níet zo’n revolutie…of toch wel?
Hoe principes van vertrouwen en vraag en aanbod nu zijn, is weinig veranderd door internet, begint Bessems. De definitie van een transactie is nog steeds “jij geeft mij iets, ik geef jou iets”. Véél gebruik van een technologie als internet staat volgens hem niet per se gelijk aan veel verandering. Natuurlijk, er zijn grote stappen gezet. Maar het internet heeft te weinig bijgedragen aan productiviteit en verandering van werkgedrag in de dienstensector, betoogt hij.
In de basis van een transactie worden er twee waarden uitgewisseld. Daaromheen vinden we instituties (geld, contracten, merknamen) om vertrouwen te krijgen in die uitwisseling. Maar in de dienstensector zijn we in aantallen instituties volgens Bessems doorgeslagen. Om vertrouwen in een transactie te krijgen, maken we gebruik van méér instituties. Voor de coördinatie van die instituties (bijvoorbeeld het opstellen van contracten) zijn meer specialisten nodig. Specialisten die op hun beurt ook weer binnen de organisatie gecoördineerd moeten worden, hetgeen óók leidt tot een verhoogde complexiteit. Dit laatste leidt vervolgens weer tot een afname van vertrouwen.
Vertrouwen in instituten (bijvoorbeeld banken, overheden) is momenteel historisch laag. Bessems is van mening dat onze huidige economie in toenemende mate is gebaseerd op wantrouwen. Wantrouwen dat zou kunnen worden aangepakt door nieuwe technologie.
Dit gewenste vertrouwen is te programmeren. Blockchain kan ervoor zorgen dat het vertrouwen omhoog gaat zonder dat de complexiteit omhoog gaat. Het protocol zorgt per definitie voor (wiskundig bewezen) vertrouwen. Op iedere transactie kijkt een grote groep controlerende medegebruikers toe.
Daarnaast is de blockchain niet-muteerbaar. Transacties, bijvoorbeeld het kopen van een huis, worden – versimpeld uitgelegd – onderworpen aan een aantal ‘standaardvragen’. Bijvoorbeeld wie de huidige eigenaar is. De zogenoemde Blockchain Oracle taxeert de waarde van het huis en fungeert als vertrouwenspartij om de waarde van het huis in het netwerk te brengen. De check of het huis niet meer dan één keer verkocht, wordt door het netwerk uitgevoerd.
De technologie laat waardes van mens tot mens uitwisselen. Waarmee je zaken kunt doen zónder dat er tussenpersonen met contracten nodig zijn. Stel je kunt je huis voor 200 bitcoin verkopen, óf voor een service waarin iemand een leven lang boodschappen voor je doet.
Of stel dat er niet meer een tussenpersoon (overheid, bank, Google) je data beheert, maar jijzelf via een Personal Data Service (PDS). En dat de huidige autoriteiten data ophalen door bij jou toestemming te vragen. Ineens verschuift dan het bezit van data van het instituut naar het individu – en is het principe niet zo véél, maar zo min mogelijk data verzamelen.
Als je na jaren de kooi van je kanarie openzet, vliegt hij niet meteen weg. Volgens Bessems handelen we bij het gebruik van nieuwe technologie op bestaande reflexen. Vergelijk het met fietsen. De Backwards Brain Bicycle laat als experiment zien dat het moeilijk, maar noodzakelijk is het oude eerst los te laten.
Bij de introductie van technologie hoort verandering van het model. Een ID-kaart in zijn huidige vorm werkt misschien niet als je als gemeente blockchaintechnologie gebruikt. De reflex om voor geld naar een bank te lopen past misschien niet meer in een tijd waarin technologie rollen bij andere organisaties of individuen heeft gelegd.
De huidige sociaaleconomische orde wordt bepaald door het idee van volledige werkgelegenheid. Terwijl dat idee volgens Bessems niet is mee veranderd met technologische ontwikkelingen. We zijn vergeten het model bij de technologie te veranderen. En zo is technologie in een maatschappij als nieuwe ziel in een oud lichaam. Een gemeente die vol inzet op innovaties door robotisering en tegelijkertijd volledige werkgelegenheid nastreeft, doet er volgens Bessems goed aan nader de strategie te bepalen.
Productiviteitsgroei van werknemers in de dienstensector toont de afgelopen decennia een afnemende trend. De kosten van onze welvaart lijken harder te stijgen dan onze productiviteitsgroei. Technologie kan ons helpen – maar gaat niet veel betekenen als het sociaaleconomische model niet mee verandert. Ook de blockchain niet, betoogt Bessems. Technologie op zichzelf doet niks.
Daarnaast ontlenen we momenteel massaal onze identiteit aan werken. Veel werken geeft een status van belangrijkheid. Maar moet je dat in een tijd van automatisering niet eens loslaten en minder gaan werken – en meer tijd doorbrengen met je geliefden?
Karl Benz had weinig idee van de lopende band. Hij bleef actief in het ambacht van auto’s maken waarin enkele personen één auto maken. Henry Ford zag het anders en ging over op de lopende band waarin velen een klein stukje van de auto op zich nemen. De blockchain van nu is de lopende band van toen. Maar we moeten onszelf er wel omheen organiseren zoals Ford deed. Wat als er behalve zelfrijdende auto’s ook zelfsturende bedrijven kunnen zijn? Of zoals Bessems een quote in zijn presentatie aanhaalt: “The firm of the future may be ten million people working together for ten minutes”.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op via +31 (0)33 258 28 30 of info@cmotions.nl.
4 mei 2023
Op 21 april 2023 hielden we een heroïsche hackathon waarbij 10 teams van KPN, Rabobank, DPG,... lees meer
16 januari 2023
Culture eats data strategy for breakfast Bedrijven die erkennen dat ze met de inzet van data... lees meer
7 september 2022
Heb je het al gehoord? Er is weer een crisis op komst: Nederland dreigt een nacho... lees meer